Otomotiv Hukukunda 'Ayıplı Mal' Kavramı

6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Kapsamında Otomotiv Hukuku

Giriş

Otomotiv sektörü, hem ekonomik hacmi hem de tüketicinin günlük hayatındaki yeri nedeniyle hukuki düzenlemelerin yoğun olduğu bir alandır. Türkiye’de tüketicilerin otomotiv alım-satımı, garanti süreçleri, ayıplı mal durumları ve satış sonrası hizmetlerde korunması, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile sağlanmaktadır. Bu yazıda, otomotiv sektörüne özgü bazı temel hukuki konulara ve tüketici haklarına odaklanacağız.

Ayıplı Araç Kavramı

6502 sayılı Kanun’a göre bir malın ayıplı sayılması için;

• Sözleşmede yer alan özellikleri taşımaması,

• Satıcının bildirdiği veya reklamlarında yer alan nitelikleri bulundurmaması,

• Tüketicinin bekleyebileceği temel faydaları sağlamaması gerekir.

Otomotivde Ayıplı Mal Örnekleri:

• Araçta kronik mekanik arıza bulunması,

• Kazalı veya boyalı olduğu gizlenen araç satışı,

• Teslim edilen aracın kilometresiyle oynanmış olması,

• Aracın fabrika çıkışlı üretim hataları taşıması.

Tüketici bu tür durumlarda ayıplı mal hükümlerine dayanarak aşağıdaki haklardan birini seçebilir:

1. Satıştan dönme (araç iadesi),

2. Bedelde indirim,

3. Ücretsiz onarım,

4. Araçla aynı özellikte yenisiyle değiştirilmesini isteme.

Garanti Süresi ve Satış Sonrası Hizmetler

6502 sayılı Kanun’a göre satılan her yeni motorlu taşıt, en az 2 yıl veya 60.000 km garanti süresine tabidir (hangisi önce dolarsa). Bu süre içinde ortaya çıkan her türlü arıza, tüketiciden hiçbir bedel talep edilmeden onarılmalıdır.

İkinci el araçlar ise garanti kapsamına girmese de, ticari amaçla satış yapan galeriler veya bayiler tarafından satıldığında, tüketici yine Kanun’dan doğan haklarını kullanabilir. Ayrıca, bazı durumlarda ikinci el araç satışına ilişkin olarak ekspertiz raporu alınması zorunludur.

İkinci El Araç Satışında Tüketicinin Korunması

2020 yılında yürürlüğe giren yönetmelik değişiklikleri ile birlikte ikinci el araç satışları da daha sıkı kurallara tabi tutulmuştur. Buna göre:

• Ticari satışlarda araçla ilgili ekspertiz raporu ibrazı zorunludur.

• Araçta gizli ayıp bulunması halinde tüketiciye yukarıda sayılan ayıplı mal hakları tanınır.

• Tüketici, aracı aldıktan sonra ortaya çıkan ayıbı 6 ay içinde ispat külfeti olmadan satıcıya bildirerek haklarını talep edebilir.

Yargı Uyuşmazlıklarında Başvuru Yolları

Tüketici, karşılaştığı uyuşmazlıklarda aşağıdaki mercilere başvurabilir:

• Tüketici Hakem Heyetleri (belirli parasal sınırlar içinde),

• Tüketici Mahkemeleri,

• Arabuluculuk (zorunlu arabuluculuk uygulamaları kapsamındaysa).

Sonuç

Otomotiv sektörü, yüksek meblağlı işlemler ve teknik detaylar nedeniyle tüketicilerin en çok mağduriyet yaşadığı alanlardan biridir. 6502 sayılı Kanun, tüketicilere güçlü korumalar sunmakta ve hem yeni hem de ikinci el araç satışlarında şeffaflık ve güvenlik sağlamayı amaçlamaktadır. Bu nedenle, araç alım-satımı yapmadan önce tüketicilerin haklarını bilmesi büyük önem taşımaktadır.

Bu yazı bilgilendirme amaçlıdır ve hukuki danışmanlık yerine geçmez. Somut bir uyuşmazlıkta uzman bir avukata danışmanız tavsiye edilir.