Tüketiciye Sorulmadan Sipariş İptali Yapılabilir mi?

6502 Sayılı Kanun ve Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği Kapsamında Değerlendirme

Online alışverişlerin yaygınlaşmasıyla birlikte tüketiciler, internet üzerinden verdikleri siparişlerin bazen satıcı tarafından tek taraflı olarak ve herhangi bir gerekçe gösterilmeden iptal edildiğine tanık olabiliyor. En çok karşılaşılan gerekçelerden biri ise "Ürün stokta bulunmamaktadır" ifadesidir. Peki, bu durum hukuken ne ifade eder? Satıcı, stokta ürün kalmadığı gerekçesiyle tüketiciye danışmadan siparişi iptal edebilir mi?

Bu yazıda, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği ışığında bu sorunun yanıtını açıklıyoruz.

1. Satıcı ile Tüketici Arasında Sözleşme Kurulmuş Sayılır mı?

6502 sayılı Kanun’un 48. maddesi ve buna bağlı olarak çıkarılan Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nin 6. maddesi, mesafeli satışlarda sözleşmenin nasıl kurulacağını düzenler.

Tüketici, bir ürünü internetten sipariş ettiğinde, ön bilgilendirme yükümlülüğünü yerine getirmiş olan satıcı ile aralarında bir mesafeli satış sözleşmesi kurulmuş sayılır. Siparişin satıcı tarafından onaylanması veya ödemenin alınması ile sözleşme kurulmuş olur.

Bu noktada ürünün stokta olup olmaması, satıcının sorumluluğundadır.

2. Ürün Stokta Yoksa Satıcının Sorumluluğu Nedir?

Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği’nin 16. maddesi uyarınca:

“Satıcı veya sağlayıcı, sözleşme konusu mal veya hizmetin ifasının imkansızlaştığı hallerde, bu durumu öğrendiği tarihten itibaren üç gün içinde tüketiciye yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısıyla bildirmekle ve varsa teslimat masrafları da dahil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeleri bildirim tarihinden itibaren on dört gün içinde iade etmekle yükümlüdür.”

(4) (Değişik:RG-23/8/2022-31932)(1) Sipariş konusu mal ya da hizmet ediminin yerine getirilmesinin imkansızlaştığı hallerde satıcı veya sağlayıcının ve satıcı veya sağlayıcı adına bedel tahsil etmesi halinde aracı hizmet sağlayıcının bu durumu öğrendiği tarihten itibaren üç gün içinde tüketiciye yazılı olarak veya kalıcı veri saklayıcısı ile bildirmesi ve varsa teslimat masrafları da dâhil olmak üzere tahsil edilen tüm ödemeleri bildirim tarihinden itibaren en geç on dört gün içinde iade etmesi zorunludur. Malın stokta bulunmaması durumu, mal ediminin yerine getirilmesinin imkânsızlaşması olarak kabul edilmez.

Bu maddeye göre, ürünün stokta kalmaması ifanın imkânsızlaşması kapsamında değerlendirilebilir. Ancak malın stokta bulunmaması durumu ifa imkansızı olarak kabul edilemeyecektir. Bu halde satıcı tüketicinin isteğini dikkate almak durumunda olup ürün yoksa benzeri/muadili ürünü göndermek zorundadır.

• Siparişin ifasının imkânsızlaştığını tüketiciye bildirmek zorundadır,

• Ve ancak bu bildirimden sonra tüketici talep ederse bedeli iade etmek suretiyle sözleşmeyi sona erdirebilir.

Yani tüketiciye haber vermeden, hiçbir bildirimde bulunmadan ve tek taraflı olarak siparişi iptal etmek hukuka aykırıdır.

3. Stok Yönetimi Satıcının Yükümlülüğündedir

Ticaret yapan herkesin stok takibi yapması gerekir. İnternetten satış yapan firmaların, stok bilgilerini doğru şekilde sisteme yansıtması ve sipariş alırken bu durumu dikkate alması beklenir. Bu nedenle “stok yok” bahanesiyle sözleşmenin tek taraflı feshedilmesi tüketici haklarının ihlali anlamına gelir.

Tüketici bu durumda:

• Satıcıya karşı sözleşmenin ifasını,

• Veya mümkün değilse mağduriyetinin giderilmesini,

• Gerekirse Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurarak tazminat talep edilmesini gündeme getirebilir.

4. Sonuç: Tüketicinin Onayı Alınmadan İptal Hukuka Aykırıdır

Özetle, ürün stokta bulunmasa bile, satıcı tüketiciye durumu bildirmek ve sipariş bedelini iade etmek zorundadır.
Tüketiciye bilgi verilmeden yapılan iptaller, 6502 sayılı Kanun ve ilgili yönetmelik hükümlerine açıkça aykırıdır ve tüketicinin mağduriyetine neden olabilir.

Eğer siz de böyle bir durumla karşılaşırsanız, ilgili satıcıdan yazılı açıklama talep edebilir ve hakkınızı Tüketici Hakem Heyeti aracılığıyla arayabilirsiniz.