4 kez motoru değişen aracın komple misli ile değişimi.

Motoru Dört Kez Değişmiş Araçta Tüketicinin Hakkı: Misliyle Değişim Mümkün mü?

6502 sayılı Kanun Kapsamında Arıza Rekortmeni Markalara da Bir Bakış

Giriş: Dört kez motor arızası

Bir aracı satın aldıktan sonra yaşanan arızalar tüketici için ciddi bir mağduriyet kaynağıdır. Hele ki bu arızalar aracın kalbini oluşturan motor gibi kritik bir parçada meydana geliyorsa, ve bu motor tam dört kez değiştirilmişse, ortada artık münferit bir arıza değil, ciddi bir imalat kusuru olduğu açıktır.

Peki bu durumda tüketicinin hukuki hakları nelerdir? Aracın misliyle değiştirilmesini talep edebilir mi? Bu soruların cevabını, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun çerçevesinde inceliyoruz.

6502 Sayılı Kanun’da Ayıplı Mal ve Tüketicinin Seçimlik Hakları

Kanunun 8. maddesi açık bir şekilde, ayıplı mal teslimi durumunda tüketiciye dört temel seçimlik hak tanımaktadır:

1. Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,

2. Satılanı alıkoyup ayıp oranında bedel indirimi isteme,

3. Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere onarım isteme,

4. İmkân varsa, ayıpsız misli ile değiştirilmesini isteme.

Özellikle aynı arızanın dört kez tekrar etmesi, kanunun öngördüğü şekilde imalatçıya tanınan makul onarım hakkının tüketilmesi anlamına gelir. Bu durumda tüketici için misli ile değişim hakkı doğar.

"Onarım Hakkı Sonsuz Değildir" - Yargı Kararları Ne Diyor?

Yargıtay ve Tüketici Mahkemeleri kararlarında, aynı arızanın tekrarlaması durumunda tüketicinin onarıma razı olmak zorunda olmadığı, sözleşmeden dönme veya misli ile değişim haklarını kullanabileceği açıkça belirtilmiştir.

Yargıtay 13. Hukuk Dairesi 2019/4562 E., 2020/3459 K. sayılı kararında:

“Aynı arızanın birden fazla tekrar etmesi, malın ayıplı olduğunun ve onarımın sorunu kalıcı biçimde çözmediğinin göstergesidir. Bu durumda tüketicinin misliyle değişim veya bedel iadesi talep etmesi hakkıdır.”

YARGITAY 3. HUKUK DAİRESİ 2023/1462 E. , 2024/725 K.

Davalı B****** Otomotiv A.Ş. vekili; dava konusu araçta gizli ayıp olduğunu kabul etmemekle birlikte, hak düşürücü sürelere uyulmadığını, zamanaşımı süresinin dolduğunu, davacı tüketicinin 6502 sayılı Kanunda belirtilen seçimlik haklardan birini kullanmak zorunda olduğunu, araçta üretimden kaynaklı herhangi bir hata bulunmadığını, araçtaki şikayetlerin onarımla sona erdiğini, davacının seçimlik haklarından birini kullandığını, diğerlerinin kullanılmasının söz konusu olamayacağını, bedelin iadesine karar verilmesinin hakkaniyete aykırılık teşkil edeceğini savunarak, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir...

İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; aracın satın alınmasından itibaren kısa süre içerisinde araçta defaatle arıza yaşandığı, garanti süresi içerisinde 3 defa motor arızası vermiş olduğu, kısa kullanım periyotlarına rağmen 3 üncü kez motor değişiminin yapıldığı, yargılama aşamasında alınan bilirkişi raporuna göre aracın gizli ayıplı mal kapsamında olduğu, araçta komple motor değişimi yapılmış olsa bile aracın tam olarak onarımının sağlanamadığının açık olduğu, bu haliyle tüketicinin ücretsiz onarım hakkını kullandığından bahsedilemeyeceği,.... İlk derece mahkemesi ; ..araçta komple motor değişimi yapılmış olsa bile aracın tam olarak onarımının sağlanamadığının açık olduğu, bu haliyle tüketicinin ücretsiz onarım hakkını kullandığından bahsedilemeyeceği, zira onarım ile aracın ayıplarının giderilemediği, tüketicinin araçtan beklediği faydayı satın alma tarihinden itibaren sağlayamadığı, ayıbın aracın yürüyen aksamına ilişkin olup doğrudan aracın kullanımına etki ettiği hususu da göz önüne alınarak aracın ayıpsız misli ile değişimi talebinin hakkaniyete uygun olduğu, birleşen dava dosyası yönünden ise; taraflar ve talep aynı olup yalnızca araçta 3 üncü kez motor arızası olduğu belirtilmiş olmakla, HMK madde 114 kapsamında derdestlik söz konusu olduğundan birleşen dava dosyası yönünden davanın usulden reddine karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle, asıl dava dosyası yönünden, davanın kabulü ile, Range Rover Sport 3.0 SDV6 HYB Land Rover TVBV LW model aracın ayıpsız misli ile değişimine, aracın davalılara iadesine, birleşen davanın usulden reddine karar verilmiştir.Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararıyla; bilirkişi raporunda, davacının iddia ettiği ayıpların kullanımdan bağımsız olarak üretimden kaynaklı ayıplar olduğu, söz konusu ayıpların açık ayıp niteliğinde değil, gizli ayıp niteliğinde olduğu, keşif anında araçta sorun tespit edilmemekle birlikte motorun değiştirildiği son servis girişinden bu yana 4.300 km kullanılmış ise de 23.000 km'deki bir aracın üç kez motor değişiminin yapılmış olmasının ayıbın onarım ile kalıcı bir şekilde giderilmediği tespitinde bulunulduğu, bu nedenle de davacının onarım hakkını kullandığı, bu nedenle de misliyle değişim talebinde bulunmayacağı yönündeki istinaf başvurusunun yerinde olmadığını, kısa aralıklarla meydana gelen ve üç kez motor değişimine sebep olan arızanın üretimden kaynaklı olması, gizli ayıp olması nedeniyle 6502 sayılı Kanun'un 8 inci maddesi kapsamında aracın ayıplı olduğunun kabulü gerekeceği,..Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere ve özellikle hükme esas alınan bilirkişi raporunun denetime elverişli olmasına, davacıya satılan araçta tespit edilen ayıpların üretim hatasından kaynaklanmasına, davaya konu aracın 3 kez motorunun değiştirilmiş olması ve tamir işleminin sonuçsuz kaldığının dosya kapsamı ile sabit olduğunun anlaşılmış olmasına göre de davalılar vekillerinin temyiz isteklerinin reddi ile kararın onanması gerekmiştir.

Dünyadan Örnek: Arıza Rekortmeni Land Rover

Tüketici deneyimleri ve uluslararası bağımsız raporlar (J.D. Power, Consumer Reports) incelendiğinde, bazı otomobil markalarının ciddi güvenlik ve kalite sorunları yaşadığı görülmektedir.

Bunlardan en dikkat çekeni, Land Rover markasıdır. Özellikle Range Rover Sport ve Discovery serilerinde, motor arızaları, krank kırma ve yağ kaçakları en çok bildirilen şikâyetler arasındadır. ABD ve İngiltere gibi pazarlarda tüketiciler, Land Rover modellerinde birkaç yıl içinde birden çok motor değişimi yaşadıklarını belirtmektedir. Ancak ülkemizde ithalatçı firma bu şekildeki sorunlara karşı sessiz kalmakta, en nihayetinde aracın motorunu ücreti mukabilinde değiştirme teklifinde bulunmaktadır. Bir kullanıcı aracın tam 4 kez motorunun değiştirildiğini, değiştirilen son motorda da yine arızalar meydana geldiğinden yakınmıştır. Bunun üzerine tüketici Tüketici Mahkemesi'ne başvurmuş ve mahkeme 9 yıllık bir aracı misliyle değiştirilmesi yönünde karar vermiştir.

Nitekim bazı kullanıcılar bu nedenle geri alım (buy-back) ya da misliyle değişim gibi taleplerle mahkemeye başvurmuş ve lehlerine kararlar çıkmıştır.

Türkiye'de Misli ile Değişim Talebinde Dikkat Edilmesi Gerekenler

Eğer aracınızın motoru dört kez değişmişse ve bu değişimler üretici veya distribütör tarafından yapılmışsa, bu durum ayıplı mal kategorisine girer. Bu durumda dikkat etmeniz gerekenler şunlardır:

✅ Tüm servis kayıtlarını belgeleyin.
✅ Arızaların tekrar ettiğini gösteren teknik raporları toplayın.
✅ Tüketici Hakem Heyeti başvurusu veya dava açmadan önce ihtarname gönderin.
✅ İlgili seçimlik hakkınızı (örneğin misliyle değişim) açıkça belirtin.
✅ Hakem heyeti değeri üzerindeyse önce arabuluculuk kurumuna anlaşma olmadığı taktirde Tüketici Mahkemesi’ne başvurun.

Sonuç: Tüketici Sabır Testine Tabi Tutulamaz

Aracınızın motoru bir değil, iki değil, tam dört kez değişmişse; artık bu bir "şanssızlık" değil, ciddi bir sistematik problemdir. Tüketici Kanunu sizi korumakta ve misli ile değişim gibi güçlü haklar sunmaktadır.

Land Rover gibi markaların bile, dünya genelinde bu gibi durumlarda geri adım atmak zorunda kaldığı düşünüldüğünde, haklarınızı ısrarla savunmanızın önemi daha da netleşmektedir.

Hukuk Bürosu olarak, otomotiv sektöründe tüketici hakları konusunda uzman ekibimizle yanınızdayız. Benzer bir durum yaşıyorsanız, bizimle iletişime geçerek sürecinizi en doğru ve etkili şekilde yürütebilirsiniz.